SRK przekazała samorządowi Rudy Śląskiej tereny szybu Franciszek

Dotychczas część terenów i położnych na nim obiektów należała do miasta, a reszta do SRK. Darowizna ułatwi lokalnym władzom realizację planowanych tu inwestycji.

Spółka Restrukturyzacji Kopalń (SRK) przekazała samorządowi Rudy Śląskiej w formie darowizny należące do niej tereny i zabudowania szybu Franciszek, gdzie powstaną Lokalne Centrum Tradycji oraz mieszkania komunalne i wspomagane.

Prezydent Rudy Śląskiej Michał Pierończyk podczas piątkowej konferencji prasowej na terenie szybu Franciszek podkreślił, że to miejsce zasługuje na rewitalizację i przywrócenie go mieszkańcom. To największe tego typu zadanie w Rudzie Śląskiej, obok rewitalizacji wielkiego pieca Huty Pokój. Prace na terenie szybu Franciszek będą kosztowały ok. 30 mln zł.

Darowizna SRK to 11,5 tys. m kw. gruntu wraz ze znajdującymi się na nim zabudowaniami, m.in. budynkiem maszyny wyciągowej, budynkiem szybu i wieży szybowej. Prezes SRK Jarosław Wieszołek przypomniał, że ta spółka, która zajmuje się likwidacją kopalń i zagospodarowaniem ich majątku, jest posiadaczem prawie 3 ha gruntów, które nie tylko są wykorzystywane w celach działalności likwidacyjnej, ale też mają przyczynić się do transformacji regionu.

"To pierwsza darowizna, która została zaplanowana na ten rok, spółka jest w trakcie negocjacji z samorządami. Na stole jest ponad 200 ha, którymi chcemy aktywować transformację regionu" - wskazał prezes. Jak dodał, tereny należące obecnie do SRK mają być zagospodarowywane zarówno z samorządami, jak i komercyjnie. Kilka dni temu poinformowano, że firma prowadząca działalność logistyczną zamierza kupić teren dawnej kopalni Makoszowy w Zabrzu. SRK podpisała z nią warunkową umowę sprzedaży działek o powierzchni prawie 50 ha.

Prace nad utworzeniem w budynku biurowym szybu Franciszek Lokalnego Centrum Tradycji już trwają, placówka ma być oddana do użytku do końca br. Zgodnie z planami miasta wnętrze Centrum zostanie podzielone na kilka tematycznych przestrzeni. Jedną z nich będzie "izba kapelmajstra" - poświęcona tradycji muzycznej oraz śpiewaczej. W izbie przygotowana zostanie wystawa prezentująca tradycyjne instrumenty używane na Górnym Śląsku oraz miejsce przeznaczone na próby wywodzących się z górnictwa orkiestr dętych i zespołów śpiewaczych popularyzujących pieśni śląskie.

Z kolei "izba śląskiego master chefa" ma być przestrzenią zaaranżowaną na tradycyjną śląską kuchnię, w której będzie można poznać tradycyjne sprzęty kuchenne i zapomniane przepisy. W kuchni, wyposażonej w tradycyjny śląski piec i nowoczesne sprzęty, będzie można wziąć udział w pokazach kulinarnych i samemu nauczyć się, jak przygotować śląskie potrawy.

Kolejna przestrzeń to "izba szycio", gdzie będzie można poznać elementy stroju śląskiego i jego historię, nauczyć się wiązać purpurkę i szlajfkę, dowiedzieć, jak i kiedy nosić korona, jak zrobić korale, czym jest zopaska, jakla i westa. Będzie można też uczyć się robienia na drutach czy szydełkowania.

Dla najmłodszych zostanie przygotowana "izba bajtla", czyli pokój gier i zabaw dziecięcych, w którym najmłodsi poznają stare śląskie podwórkowe i domowe gry, a także nauczą się samodzielnie wykonywać tradycyjne zabawki.

W Lokalnym Centrum Tradycji będzie można odwiedzić także "działek", czyli zewnętrzny ogródek warzywny z możliwością przeznaczenia jego części do upraw społecznych. W ogródku sadzone i uprawiane będą rośliny związane z tradycją kulinarną robotniczego Górnego Śląska. Wyhodowane w ogródku zioła, owoce i warzywa będą wykorzystywane w warsztatach w "izbie master chefa".

Po powstaniu Lokalnego Centrum Tradycji, którego koszt szacowany jest na 2,7 mln zł (z czego 1 mln zł pochodzi z konkursu "Nasz zabytek", a reszta to dofinansowanie z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii), będzie realizowany kolejny etap inwestycji - adaptacja pozostałych budynków, w których powstanie kilkadziesiąt mieszkań komunalnych i wspomaganych.

Ponad 13 mln zł na budowę mieszkań wspomaganych ma pochodzić ze Zintegrowanych Funduszy Terytorialnych, przy wkładzie własnym miasta w wysokości 2,5 mln zł. Budowa mieszkań komunalnych pochłonie ponad 9,4 mln zł, z czego 8 mln zł z 8. edycji rządowego Programu Inwestycji Strategicznych, a 1,4 mln zł z budżetu miasta. "To złożenie tych wszystkich finansowań daje razem prawie 30 mln zł" - podsumował prezydent Pierończyk. Jak ocenił, cała inwestycja powinna być gotowa za dwa-trzy lata.

Zespół szybu Franciszek dawnej kopalni Wawel to jeden z najstarszych i najpiękniejszych, choć zaniedbanych zabytków przemysłowych w Rudzie Śląskiej. Znajduje się tuż obok dworca kolejowego Ruda Śląska położonego w dzielnicy Ruda. Szyb Franciszek został wydrążony w 1857 r. jako szyb wydobywczy i przez przeszło pół wieku pełnił tę funkcję. Poza nim do zespołu zabudowań należą budynki nadszybia, kotłowni, straży pożarnej, administracji, rozdzielni oraz stacji ratowniczej. Większość zabudowań powstała w drugiej połowie XIX w., a reszta na początku XX w. Od 1984 r. szyb Franciszek figuruje w rejestrze zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Władze Rudy Śląskiej wskazują, że szyb Franciszek jest dla miasta materialną pamiątką historii górnictwa oraz związanej z nim kultury robotniczej i jednocześnie pozostałością po pierwszej kopalni węgla kamiennego na tym terenie - kopalni Brandenburg. Formalnie zakład ten zaczął funkcjonować w 1770 r., ale nadanie pola do eksploatacji nastąpiło już w 1752 r., co oznacza, że był najstarszą kopalnią na Górnym Śląsku. Nie zachowały się dane o autorze pierwszych obiektów szybu. Od 1907 r. kolejne zabudowania były projektowane przez Hansa von Poellnitz, architekta i kierownika zarządu budów w koncernie Ballestremów. Nie zachowały się też wszystkie budynki tworzące zespół zabudowy, ale do dziś można podziwiać usytuowaną w środkowej części kompleksu 22-metrową, dwupodziałową wieżę wyciągową, budynek nadszybia oraz wieżę wieńczącą budynek straży pożarnej z ceglanymi, ozdobnymi elewacjami. (PAP)

Autor: Krzysztof Konopka

kon/ mtb/ miś/