Ministrowie UE o polityce spójności: wspólna deklaracja zgodna z postulatami Komitetu Regionów

Przyjęta podczas nieformalnego spotkania ministrów w środę Wspólna Deklaracja podkreśla znaczenie polityki spójności w budowaniu zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności Unii Europejskiej po 2027 roku. Wydarzenie, zorganizowane w ramach polskiej prezydencji Rady UE, było platformą do dyskusji na temat podejścia terytorialnego w politykach prorozwojowych.

W spotkaniu poza ministrami państw członkowskich uczestniczyli przedstawiciele państw EFTA, Komisji Europejskiej, Sekretariatu Generalnego Rady UE, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Europejskiego Komitetu Regionów.

„Musimy zakotwiczyć rozwój w lokalnych społecznościach, inaczej ryzykujemy utratę skuteczności, oddalenie się od obywateli i osłabienie demokratycznej legitymacji projektu europejskiego. To oczywiste, że rola władz lokalnych i regionalnych jest kluczowa. Regiony i miasta muszą być uprawnione do działania nie tylko jako wykonawcy, ale także jako współtwórcy polityk” – powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Przewodnicząca KR Kata Tutto przedstawiła argumenty za utrzymaniem zdecentralizowanego modelu polityki spójności w obliczu wyzwań takich jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne, niestabilność geopolityczna i niepewność gospodarcza.

„Dążenie do efektywności, szybkich rozwiązań, korzyści skali i doskonałości nie powinno sprawić, że polityki UE staną się ślepe przestrzennie. Potrzebujemy polityk UE wrażliwych na uwarunkowania terytorialne. Aby poradzić sobie z dzisiejszym +polikryzysem+ – naznaczonym niestabilnością geopolityczną, zmianami klimatycznymi, nierównościami społecznymi i niepewnością gospodarczą – Europa musi zmobilizować energię, ambicję, innowacyjność i zdolności przywódcze wszystkich szczebli zarządzania: od najmniejszych społeczności po burmistrzów metropolii i liderów regionów. Polityka spójności łączy je wszystkie i musi pozostać fundamentem jedności i odporności Europy” – powiedziała Tutto.

Szefowa KR wezwała państwa członkowskie do utrzymania finansowania polityki spójności w przyszłym budżecie UE na poziomie co najmniej porównywalnym z latami 2021-2027.

Isabelle Boudineau, członkini rady francuskiego regionu Nowa Akwitania i sprawozdawczyni stanowiska KR zatytułowanego „Polityka spójności jako kluczowy motor w osiąganiu celów i reform UE”, zaprezentowała najważniejsze wnioski zawarte w dokumencie i zwróciła uwagę na związek polityki spójności z konkurencyjnością UE.

„Konkurencyjność, w ujęciu polityki spójności, jest osiągana poprzez małe i średnie przedsiębiorstwa, firmy średniej wielkości oraz ekosystemy w naszych terytoriach, które umożliwiają powstawanie przełomowych technologii. Nie odłączajmy zatem spójności od konkurencyjności w przyszłym budżecie UE i opierajmy się na inżynierii terytorialnej, aby zwiększać konkurencyjność bez pogłębiania nierówności” – podkreśliła.

Wspólna Deklaracja, poparta przez wszystkie państwa członkowskie, podkreśla, że polityka spójności jest narzędziem wspierającym zmniejszanie nierówności regionalnych oraz odporność na wyzwania, takie jak transformacja energetyczna, zmiany demograficzne czy skutki agresji Rosji na Ukrainę. Dokument wskazuje na konieczność zachowania zasad wielopoziomowego zarządzania, partnerstwa i podejścia terytorialnego, uwzględniającego lokalną specyfikę. Podkreślono znaczenie polityki miejskiej i dostępnego mieszkalnictwa jako priorytetów o wymiarze terytorialnym. Deklaracja wzywa też do opracowania europejskiej wizji rozwoju terytorialnego oraz szerszego wykorzystania ocen wpływu terytorialnego (TIA) w projektowaniu polityk UE. Uwagę zwrócono także na specyficzne potrzeby regionów sąsiadujących z Rosją, Białorusią i Ukrainą, które wymagają dedykowanego wsparcia.

mam/ drag/ mhr/