Allan Starski - scenograf, który zwraca uwagę na iluzyjną moc kina kończy 80 lat

Jest synem scenarzysty i tekściarza Ludwika Starskiego oraz tancerki Marii Bargielskiej.

1 stycznia 1943 r. w Warszawie urodził się scenograf Allan Starski. Współpracował z Andrzejem Wajdą, Stanisławem Bareją, Krzysztofem Kieślowskim, Januszem Zaorskim, Agnieszką Holland, Romanem Polańskim. Zwracał uwagę na iluzyjną moc kina - mówi o Starskim filmoznawca Robert Birkholc.

"Ludwik Starski, autor popularnych piosenek i scenarzysta, który przed wojną zasłynął jako współtwórca takich hitów, jak +Paweł i Gaweł+ czy +Zapomniana melodia"+ a po wojnie pracował między innymi przy +Zakazanych piosenkach+ i +Przygodzie na Mariensztacie+. Dzięki ojcu Allan już jako dziecko mógł przyglądać się kręceniu filmów i miał okazję poznać wielkie osobistości kina, m.in. Romana Manna, wybitnego scenografa znanego chociażby z +Popiołu i diamentu+" - pisał filmoznawca dr Robert Birkholc na portalu Culture.pl.

W 1969 r. Allan Starski ukończył studia na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i rozpoczął pracę jako scenograf filmowy w Zespołach Polskich Producentów Filmowych. Po raz pierwszy samodzielnie tworzył scenografię w "Chłopcach" Ryszarda Bera (1973).

"Zwracał uwagę na iluzyjną moc kina. Jedna ze scen, w której główny bohater wychodzi z kapitanatu portu w Bangkoku, kręcona była na przykład aż w czterech miejscach - w Tajlandii, w Bułgarii, w Warszawie oraz w Konstancinie, choć dzięki magii ekranu, w tym scenografii, widz ma wrażenie przestrzennej spójności" - wskazał dr Birkholc.

Wśród filmów, do których tworzył scenografię są "Strach" Antoniego Krauzego (1975), "Smuga cienia" i "Człowiek z marmuru" Andrzeja Wajdy (1976), "Brunet wieczorową porą" (1976) i "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz" (1978) Stanisława Barei, "Bez znieczulenia" (1978), "Panny z wilka" (1979) i "Człowiek z żelaza" A. Wajdy (1981) oraz "Bez końca" (1984) Krzysztofa Kieślowskiego i "Jeziora Bodeńskiego" w reżyserii Janusza Zaorskiego.

"Starski to najwybitniejszy współczesny polski scenograf. Pracował z najważniejszymi polskimi reżyserami, którzy wysoko go cenią i chętnie zatrudniają na planie" - powiedział PAP filmoznawca i kierownik biblioteki Filmoteki Narodowej - Instytutu Audiowizualnego Adam Wyżyński.

W 1993 r. wraz ze scenograf Ewą Braun został laureatem Oscara za scenografię do filmu "Lista Schindlera" Stevena Spielberga.

"Siedem Oscarów, w tym jeden za scenografię, to bez wątpienia ogromna zasługa Starskiego, który z niezwykłą pieczołowitością i wyobraźnią odtworzył realia okupowanej Polski. Jest znany z ogromnej dbałości o najdrobniejsze detale scenografii i wnętrz z tragicznego okresu wojny. Wykonał ogromną pracę, gromadząc autentyczne eksponaty i budując świat z tragicznej przeszłości. Dotyczy to nie tylko +Listy Schindlera+, ale także +Korczaka+, Andrzeja Wajdy oraz +Pianisty+ Romana Polańskiego" - podkreślił Wyżyński.

W 2000 r. Starski otrzymał Orła za scenografię do "Pana Tadeusza" Andrzeja Wajdy, w 2003 tę samą nagrodę, za scenografię do "Pianisty" Romana Polańskiego. W tej samej kategorii, za "Pianistę", Starski został również nagrodzony Cezarem.

Starski jest także autorem książki "Scenografia" - jednego z nielicznych profesjonalnych polskich podręczników dla scenografów i filmowców.

"Prawdziwą frajdą jest praca z ludźmi, którym przemycam swoje pomysły, ale jestem też częścią tego teamu twórczego. Scenograf - jak każdy artysta - ma swój styl. Dobrze jest, kiedy ten styl przenosi na ekran, co nie jest proste" - powiedział Starski w filmie zrealizowanym w 2020 r. dla łódzkiego Muzeum Kinematografii.

Allan Starski jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a także w Europejskiej Akademii Filmowej i Polskiej Akademii Filmowej.

W 2013 r. za "wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i działalności artystycznej", Starski został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Rok później uhonorowano go Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". (PAP)

autor: Maciej Replewicz

mr/ dki/